Ontdek hoe je met lasergraveren haarscherpe, persoonlijke creaties maakt – van hout en acryl tot rvs en geanodiseerd aluminium. Je leert de juiste laserbron (CO2, fiber of diode) en instellingen (vermogen, snelheid, DPI en focus) kiezen, je workflow slim inrichten en veilig werken. Met praktische materiaaltests, afwerkingstips en oplossingen voor veelvoorkomende problemen behaal je sneller consistente topresultaten.
Wat is lasergravering en hoe werkt het
Lasergravering is het met een geconcentreerde lichtbundel permanent materiaal verwijderen of verkleuren, waardoor tekst, logo’s en patronen ontstaan met haarscherpe randen. Een laser produceert coherent licht op een specifieke golflengte; via spiegels en een lens focus je dat tot een minuscule spot die lokaal enorm veel energie afgeeft. Die energie zorgt voor materiaalinteractie: bij hout en leer verdampt en verkoolt het oppervlak, bij gecoat metaal brand je de coating weg, bij rvs en titanium kun je door oxidatie contrastrijke markeringen maken, en bij acryl smelt het oppervlak voor glasheldere lijnen. Graveren is dus materiaal verwijderen of veranderen in het oppervlak, markeren is vooral verkleuren zonder veel diepte, terwijl snijden het materiaal volledig doorbreekt.
De laser volgt je ontwerp als raster (lijn voor lijn, vergelijkbaar met printen) voor foto’s en vullingen, of als vector (contouren) voor strakke lijnen en snijlijnen. Met instellingen als vermogen, snelheid, pulsfreqentie, DPI en focusdiepte regel je hoe donker, diep en scherp het resultaat wordt. Een goede focus en lucht- of rookafzuiging beperken verkleuring en zorgen voor consistente details. Afhankelijk van het materiaal werk je met een CO2-, fiber- of diodebron, omdat golflengte bepaalt hoeveel energie door het materiaal wordt geabsorbeerd. De lenskeuze (brandpuntsafstand) beïnvloedt je spotgrootte en daarmee detailniveau. Door teststroken of een materiaaltestkaart te maken, vind je snel de optimale instellingen voor elke soort hout, kunststof of metaal.
Basisprincipe en materiaalinteractie
Bij lasergravering focus je een lichtbundel met een specifieke golflengte tot een piepkleine spot, zodat een hoge energiedichtheid het oppervlak lokaal verandert. Wat er gebeurt, hangt af van hoe het materiaal licht absorbeert: bij een CO2-laser (10,6 µm) nemen hout, leer en acryl veel energie op, waardoor het materiaal smelt, verdampt of verkoolt. Met een fiberlaser (rond 1064 nm) reageert metaal vooral door te smelten, oxideren of in dunne lagen te verdampen (ablatie) voor scherp contrast.
De energiedosis per punt bepaal je met vermogen, snelheid en pulsfreqentie; kortere pulsen geven minder hitteschade en fijnere details. De focuspositie en lenskeuze sturen je spotgrootte en dus de kerfbreedte en gravurediepte. Perslucht of stikstof blaast rook en debris weg en beperkt verkleuring. Zo regel je of je een markering maakt (kleur/contrast) of echt graveren doet (meetbare diepte).
Graveren, markeren en snijden: het verschil
Graveren, markeren en snijden verschillen vooral in hoeveel materiaal je verandert of verwijdert. Graveren betekent dat je met de laser daadwerkelijk materiaal weghaalt, waardoor een meetbare diepte ontstaat (van micrometers tot enkele millimeters), ideaal voor duurzame labels, reliëf en textuur. Markeren verandert vooral de toplaag zonder noemenswaardige diepte: op rvs creëer je bijvoorbeeld een donkere oxide (annealing), op gecoat metaal brand je de coating weg, en op kunststof kleur je het oppervlak voor scherp contrast.
Snijden gaat volledig door het materiaal heen, met een smalle kerf en strakke randen; je gebruikt hogere vermogens, lagere snelheden en vaak meerdere passes of assistgassen zoals lucht of stikstof. Praktisch kies je voor markeren bij contrast, graveren voor voelbare diepte en snijden voor losse vormen en onderdelen.
Typische toepassingen en voorbeelden
Lasergravering gebruik je voor zowel persoonlijke als professionele projecten. In de gift- en promohoek personaliseer je snijplanken, sleutelhangers, pennen en thermosflessen met namen, logo’s of fotogravures op hout, leer, kurk of leisteen. Voor signage maak je strakke naamplaatjes, deur- en waarschuwingsbordjes in acryl of gelamineerde kunststof. In de industrie markeer je serienummers, QR-codes en traceerinfo op rvs, gereedschap en typeplaatjes; met een fiberlaser krijg je duurzaam contrast op metaal en geanodiseerd aluminium.
In productontwerp en modelbouw graveren en snijd je prototypes, frontpanelen en inlays met CO2, zodat passtukken en iconen precies kloppen. Je maakt stempels in laserbaar rubber, maatwerk mallen of pasvormen in multiplex, en glas- of flesgravures voor horeca en evenementen. Dankzij de combinatie van raster en vector kun je snel variëren tussen fotodetails en haarscherpe contouren, ideaal voor kleine series en on-demand maatwerk.
[TIP] Tip: Test op restmateriaal: pas snelheid en vermogen aan voor beste resultaat.
Soorten lasers en geschikte materialen
Bij lasergravering kies je de laserbron op basis van golflengte en hoe het materiaal energie absorbeert. Met een CO2-laser (10,6 µm) werk je ideaal op organische materialen zoals hout, leer, papier, karton en rubber, en op veel kunststoffen zoals acryl (PMMA) voor glasheldere gravures; metaal graveren lukt hier meestal alleen als het gecoat of geanodiseerd is. Een fiberlaser (rond 1064 nm) is juist de beste keuze voor metalen: rvs, gereedschapsstaal, titanium, messing en geanodiseerd of zelfs blank aluminium kun je markeren of graveren met hoog contrast en slijtvast resultaat.
Diodelasers (blauw, ~450 nm) zijn betaalbare instappers voor hout, leer en karton en kunnen vaak anodized aluminium markeren, maar hebben beperkt vermogen en minder materiaaldekking. UV-lasers (355 nm) blinken uit in fijne, koele markeringen op kunststoffen en glas met minimale hitteschade; groen (532 nm) helpt bij reflectieve metalen en elektronica. Let op materiaalkeuze: vermijd PVC vanwege corrosieve chloordampen, wees voorzichtig met onbekende plastics, en test altijd op reststukjes zodat je instellingen en absorptie per materiaal perfect kloppen.
CO2 VS. fiber VS. diode: wanneer kies je wat
Onderstaande tabel vergelijkt CO2-, fiber- en diodelasers op golflengte, geschikte materialen en praktische inzet, zodat je snel ziet welke laser je wanneer kiest voor lasergraveren, markeren of snijden.
| Laser | Golflengte | Geschikte materialen | Wanneer kies je deze |
|---|---|---|---|
| CO2 | 10,6 µm (10.600 nm, IR) | Hout, MDF, papier/karton, leer, rubber, acrylaat (PMMA), textiel; glas/keramiek te markeren met coating; dun metaal enkel met coating of hoge power + gas | Allround voor organische materialen: snel graveren en strak snijden (vooral acryl/hout); niet geschikt voor blank metaal zonder hulpmiddel |
| Fiber | 1064 nm (1,06 µm, NIR) | Metalen (RVS, staal, aluminium, koper, messing, titanium), geanodiseerd aluminium; sommige technische kunststoffen (kleurverandering) | Industrieel markeren/graveren van metaal (hoog contrast, snel, desnoods diep); niet voor snijden van hout/acryl of helder glas |
| Diode | 445-455 nm (blauw) | Hout, papier/karton, leer, textiel; geanodiseerd/gelakt metaal (coating verwijderen); donker acrylaat; glas/RVS met coating of spray | Betaalbaar desktop graveren en licht snijden; prototyping/hobby; trager en minder krachtig dan CO2; snijdt geen helder/doorzichtig acrylaat |
Kort samengevat: kies CO2 voor organische materialen en strak snijwerk, fiber voor metalen markeren/graveren, en diode voor betaalbaar graveren en kleine projecten.
Kies een CO2-laser als je vooral met organische materialen en veel kunststoffen werkt: hout, leer, karton, rubber en acryl graveren en snijden superstrak, en je hebt vaak een groter werkgebied voor borden en prototypes. Ga voor een fiberlaser zodra je duurzaam en snel op metaal wilt markeren of graveren: rvs, staal, titanium en messing krijgen hoog contrast en slijtvastheid, ideaal voor serienummers, tools en typeplaatjes; bovendien is een fiber razendsnel op kleine onderdelen.
Een diodelaser pak je wanneer budget, eenvoud en draagbaarheid tellen: prima voor hout, leer en karton en het markeren van geanodiseerd aluminium, maar minder krachtig, trager en beperkt op transparante kunststoffen en blank metaal. Denk ook aan workflow: CO2-gantry voor grote platen, fiber-galvo voor snelheid en detail op klein werk.
Materialen en verwachte resultaten
Wat je ziet na het graveren hangt sterk af van het materiaal en de laser. Op hout krijg je warm contrast met donkere randen; lichte soorten geven scherp detail, terwijl harsrijke soorten sneller verkleuren. Acryl levert melkachtige, matte gravures met glasheldere randen bij snijden; op gegoten acryl wordt het extra fraai. Leer toont diepe, egale markeringen, maar test altijd voor kleurverschil. Op rvs en titanium kun je kiezen tussen zwart annealen (duurzaam, geen diepte) of echte dieptegravure met een fiberlaser.
Geanodiseerd aluminium geeft strak wit contrast. Glas wordt mat door microbarstjes; met lagere energie of bevochtigen hou je het strakker. Leisteen en natuursteen geven helder, licht contrast. Kunststoffen variëren: sommige verkleuren mooi, andere smelten sneller, dus test je instellingen en vermijd PVC.
Vermogen, golflengte en veiligheidsklasse
Vermogen bepaalt hoe snel en diep je kunt graveren: hoog gemiddeld vermogen versnelt de productie, terwijl hoog piekvermogen met korte pulsen zorgt voor strakke ablatie (verdampen van materiaal) met minder hitteschade. De golflengte stuurt de absorptie: CO2 (~10,6 µm) werkt top op hout, leer en acryl; fiber/IR (~1064 nm) pakt metalen en geanodiseerd aluminium; blauw diode (~450 nm) gaat goed op organische materialen; UV (~355 nm) geeft fijne, koele markeringen op kunststoffen en glas.
De veiligheidsklasse zegt hoe je moet werken: klasse 1 is veilig in normaal gebruik (gesloten behuizing), klasse 3B en 4 vragen extra maatregelen zoals een goedgekeurde bril met juiste optische dichtheid (OD) voor jouw golflengte, afscherming, interlocks (veiligheidsschakelaars) en rookafzuiging. Meer vermogen is niet altijd beter: te veel energie geeft verkleuring, bramen en een schuine wand, dus balanceer vermogen, snelheid en focus.
[TIP] Tip: Kies CO2 voor hout/acryl; fiber voor metaal en bepaalde kunststoffen.
Van ontwerp tot resultaat: je workflow en instellingen
Je workflow start in je ontwerptool: werk vector voor contouren en snijlijnen en raster voor foto’s en vullingen, zet lijnen op een dunne stroke voor snijden en gebruik kleuren of lagen om verschillende bewerkingen te scheiden. Exporteer als SVG, PDF of DXF voor vector en als PNG met de juiste resolutie voor raster; 300-600 DPI is een goede basis. In je lasersoftware wijs je per laag vermogen, snelheid, pulsfreqentie en aantal passes toe; kies voor fotogravures een geschikt ditheringprofiel en stel de lijnafstand/interval af op je lens en gewenste detail. Focus nauwkeurig (autofocus, focusblokje of ramp-test) en bepaal een kleine Z-offset als je meer diepte wilt zonder verbranden.
Plaats het werkstuk haaks met hulplijnen, sjablonen of een bed-camera, zet air assist aan om rook weg te blazen en randen schoon te houden, en gebruik eventueel applicatietape op hout of acryl tegen aanslag. Maak een testkaart om snel de sweet spot per materiaal te vinden. Denk aan kerf-compensatie bij pasvormen, optimaliseer de snijvolgorde voor minder reistijd en eindig met lichte nabewerking (reiniging of polijsten) voor een strak resultaat.
Bestandsformaten en ontwerpregels (vector VS. raster)
Voor snijlijnen, contourgravures en strak lijnwerk gebruik je vector; voor foto’s en vullingen gebruik je raster. Exporteer vector als SVG, PDF of DXF en zet teksten om naar outlines zodat er niets verspringt. Werk met gesloten paden en geef snijlijnen een haarlijn-stroke en een eigen kleur of laag, zodat je in de lasersoftware per bewerking instellingen kunt toewijzen. Rasterbeelden (foto’s, logo’s met verlopen) exporteer je op schaal in 300-600 DPI, bij voorkeur als PNG met een egale, niet-gecomprimeerde kwaliteit.
Verhoog het contrast en verwijder ruis voor een schoner resultaat; kies zwart-wit of grijswaarden afhankelijk van je materiaal. Gebruik RGB-kleuren in je ontwerp, voorkom transparanties en effecten die niet worden vertaald, en test een klein stukje om je mapping van kleuren naar processen te checken.
Instellingen optimaliseren (vermogen, snelheid, DPI en focus)
De beste gravure ontstaat wanneer je vermogen, snelheid, DPI en focus als één geheel afstemt op het materiaal. Begin met net genoeg vermogen om het gewenste effect te krijgen en compenseer met snelheid: hoger vermogen en hoge snelheid voor snelle, ondiepe markeringen; lager vermogen en lagere snelheid voor schone, diepe gravures zonder verbranden. Kies een DPI die past bij je spotgrootte en materiaalabsorptie: te hoog levert overbranding en langere tijden op, te laag geeft zichtbare rasterlijnen; 300-500 DPI werkt vaak mooi op hout en leer, iets lager op acryl.
Stel de focus exact op het oppervlak of met een kleine Z-offset voor meer diepte, en check met een eenvoudige testkaart of lijntest om je sweet spot te vinden. Air assist helpt randen scherp te houden.
Afwerking en nabewerking voor een strak resultaat
Na het graveren start je met schoonmaken: borstel los stof weg en verwijder roet of aanslag met isopropanol of een lauw sopje, zodat fijne details weer helder worden. Bij hout schuur je licht met fijn schuurpapier, neutraliseer je rookgeur door goed te luchten en sealen je het oppervlak met olie, was of een matte lak; wil je meer contrast, dan kun je een paint-fill doen met acrylverf in de gravure en overtollige verf wegvegen.
Op metaal ontvet je met IPA, poets je lichte oxidelaag met een Scotch-Brite en vul je desgewenst met lak of inkt. Bij acryl laat je de beschermfolie zo lang mogelijk zitten en polijst je matte randen met polijstpasta of een voorzichtige vlam. Glas en steen was je na, wrijf je egaal droog en geef je extra contrast met een was, pasta of verf-inlay.
[TIP] Tip: Maak een testmatrix voor graveersnelheid/vermogen per materiaal en documenteer.
Praktische keuzes, veiligheid en probleemoplossing
Kies je machine op wat je maakt en hoeveel je produceert: een CO2-gantry is handig voor grotere platen en veelzijdige materialen, een fiber-galvo is razendsnel en perfect voor metalen en kleine onderdelen. Let op werkgebied, werkelijk uitgaand vermogen, lucht- of waterkoeling, degelijke air assist en een goede afzuiging met actief kool en bij voorkeur HEPA. Werk veilig met een gesloten behuizing, interlocks en een bril met juiste optische dichtheid als de machine open kan, zorg voor brandblusser binnen handbereik en laat de laser niet onbeheerd draaien. Hou je optiek schoon en je mechanica strak: reinig lens en spiegels, controleer riemen, lagers en speling, en ververs koelwater tijdig.
Bij verkoolde randen op hout verlaag je vermogen, verhoog je snelheid, zet air assist hoger of gebruik maskingtape; bij ongelijkmatige diepte herfocus je, level je het bed en check je lens. Strepen of banding los je vaak op door riemspanning, lagering en een passende DPI-lijnafstand. Matige metaalcontrast? Speel met frequentie, snelheid en passes, of kies annealen in plaats van ablatie. Flashback op acryl voorkom je met afstandshouders of een offerplaat en door de beschermfolie te laten zitten. Met de juiste keuzes krijg je consistente, strakke resultaten zonder verrassingen.
Hoe kies je de juiste machine (werkgebied, koeling, afzuiging, budget)
Begin bij het werkgebied: kies een formaat dat past bij je standaard materiaal en producten, met genoeg Z-hoogte voor dikkere werkstukken en opties zoals pass-through of een rotatie-as als je flessen of lange panelen wilt doen. Let op écht uitgangsvermogen, niet alleen het piek- of inputvermogen, en kies een lens/scanoptiek die detail en productiesnelheid in balans brengt. Voor CO2 met glazen buis heb je stabiele waterkoeling nodig; een degelijke chiller verlengt de levensduur.
Afzuiging is cruciaal: voldoende airflow, korte kanaallengte of een filtersysteem met actief kool en liefst HEPA als je binnen werkt. Reken in je budget ook verbruik en onderhoud mee: filters, lenzen, spiegels of buizen, service, software en levertijd van onderdelen. Goede support betaalt zich snel terug.
Veilig werken en onderhoud
Veilig werken begint met goede afzuiging en filtering, zodat rook en deeltjes niet in je werkruimte blijven hangen, en met materialenkennis: vermijd PVC en onbekende kunststoffen die giftige dampen geven. Gebruik een gesloten behuizing met interlocks, zet air assist aan om vlamvorming te voorkomen en draag een geschikte laserbril als de machine open kan. Laat de laser nooit onbeheerd draaien en houd een blusser en noodstop binnen handbereik.
Voor onderhoud reinig je lenzen en spiegels regelmatig met geschikte tissues en IPA, check je focus en bed-nivellering, span je riemen op en smeer je geleidingen licht. Vervang filters op tijd, stofzuig de machine, en hou bij CO2-systemen de waterkoeler schoon, op de juiste temperatuur en gevuld met gedemineraliseerd water.
Veelvoorkomende problemen oplossen
Loop je tegen verkleuring, strepen of wisselende gravurediepte aan? Met deze snelle checks los je de meeste laserproblemen direct op.
- Oppervlaktesporen en verkleuring: zwarte randen op hout verminder je door het vermogen te verlagen, sneller te graveren, de air assist op te schroeven en eventueel maskingtape te gebruiken om aanslag op te vangen; melkranden of “flashback” op acryl voorkom je door het werkstuk iets op te hogen, een mesbed of offerplaat te gebruiken en de beschermfolie te laten zitten.
- Strepen, banding of verschoven lagen: stem DPI/line-interval af op je spotgrootte, controleer en span riemen, reinig en smeer rails/lagers, verlaag acceleratie en controleer poelies (stelschroefjes) om speling te voorkomen.
- Ongelijke diepte en zwak metaalcontrast: herfocus en level het bed, reinig lens en spiegels; voor metaal varieer frequentie en snelheid, defocus licht voor annealen (met name fiber) of gebruik bij CO2 een markeermiddel/spray voor beter contrast.
Test elke aanpassing op een proefstuk en documenteer je werkende instellingen per materiaal. Zo bouw je snel een betrouwbare baseline op voor consistente resultaten.
Veelgestelde vragen over lasergravering
Wat is het belangrijkste om te weten over lasergravering?
Lasergravering gebruikt geconcentreerd laserlicht om materiaal lokaal te verhitten, verdampen of verkolen. Je kunt markeren, graveren of snijden, afhankelijk van vermogen en focus. Geschikte combinaties (CO2, fiber, diode) en materiaal bepalen resultaat, veiligheid en snelheid.
Hoe begin je het beste met lasergravering?
Begin met een veilige, geschikte machine (werkgebied, afzuiging, koeling) en juiste laser voor je materiaal. Ontwerp in vector/raster, importeer correct. Maak testkaarten, kalibreer focus, optimaliseer vermogen/snelheid/DPI, draag geschikte bril en ventileer.
Wat zijn veelgemaakte fouten bij lasergravering?
Te veel vermogen of te lage snelheid veroorzaakt verkleuring en bramen; te weinig geeft vage markering. Verkeerde focus of golflengte, te hoge DPI, slechte afzuiging en vuile optiek leiden tot slechte resultaten.